अँकिलोझिंग स्पॉन्डिलायटिस ही एक वैद्यकीय स्थिती आहे जी अँकिलोसिस किंवा प्रभावित कशेरुकाच्या संलयनाचा संदर्भ देते. या वैद्यकीय स्थितीमध्ये मणक्याचे आणि सॅक्रोइलियाक सांध्यातील तीव्र जळजळ यांचा समावेश होतो ज्यामुळे वेदना, कडकपणा, थकवा आणि शक्यतो अनेक सांधे गुंतलेले असतात. एंकिलोझिंग स्पॉन्डिलायटिस हा आनुवंशिकता, पर्यावरणीय घटक आणि विस्कळीत रोग प्रतिकारशक्ती यांचा प्रभाव असल्याचे मानले जाते. जेव्हा ऑटो इम्यून पैलू प्रबळ असतो, तेव्हा प्रभावित व्यक्तींमध्ये पाठीचा कणा पूर्ण संलयन असू शकतो आणि ते डोळे, हृदय, फुफ्फुसे आणि मूत्रपिंड यांसारख्या इतर अवयवांच्या सहभागाची तक्रार देखील करू शकतात. या स्थितीच्या आधुनिक व्यवस्थापनामध्ये वेदनाशामक, दाहक-विरोधी औषधे, स्टिरॉइड्स आणि रोगप्रतिकारक शक्ती कमी करणारी औषधे यांचा समावेश होतो.
एंकिलोझिंग स्पॉन्डिलायटिससाठी आयुर्वेदिक हर्बल उपचारामध्ये कशेरुकामध्ये तसेच सॅक्रोइलियाक जोड्यांमधील तीव्र दाहक प्रक्रियेवर उपचार करण्यासाठी दाहक-विरोधी औषधांचा वापर समाविष्ट असतो. ही औषधे हळूहळू जळजळ कमी करतात आणि कशेरूक तसेच इंटरव्हर्टेब्रल सांधे बरे करतात, ज्यामुळे पाठीचा कणा सामान्य किंवा सामान्य स्थितीत परत येतो. आयुर्वेदिक हर्बल औषधांचा दीर्घकाळ वापर करूनही हे परिणाम मोठ्या दुष्परिणामांच्या कोणत्याही पुराव्याशिवाय प्राप्त होतात. तोंडी औषधांसह पाठीचा कणा साठी स्थानिक उपचार देखील वापरले जाऊ शकते. स्थानिक उपचार हे हर्बल मलहम आणि औषधी तेलांच्या स्वरूपात आहे जे लागू केले जाऊ शकते, त्यानंतर पाठीचा कणा आणि सॅक्रोइलिएक जोडांना गरम फोमेंटेशन दिले जाते. एकत्रित तोंडी आणि स्थानिक उपचारांमुळे वेदना आणि कडकपणापासून त्वरित आराम मिळतो.
वरील उपचारांव्यतिरिक्त, प्रभावित व्यक्तीमध्ये इम्युनोमोड्युलेशन प्रदान करण्यासाठी आयुर्वेदिक हर्बल औषधे देखील दिली जातात, ज्यामुळे शरीरातील रोगप्रतिकारक प्रक्रिया त्याच्याशी लढण्याऐवजी शरीराला मदत करू लागते. या उपचारामुळे केवळ लक्षणे लवकर कमी होत नाहीत, तर रोग पूर्णपणे बरा होण्यास मदत होते, तसेच अंतर्गत अवयवांचा सहभाग टाळता येतो.
एंकिलोझिंग स्पॉन्डिलायटिसने बाधित रुग्णांना, स्थितीच्या तीव्रतेनुसार आयुर्वेदिक हर्बल उपचार सुमारे चार ते सहा महिने द्यावे लागतात. नियमित उपचार घेणारे जवळजवळ सर्व रुग्ण या स्थितीतून बरे होतात. ज्या व्यक्तींनी कशेरुकाचे संलयन उच्चारले आहे त्यांना देखील उपचाराचा बराच फायदा होऊ शकतो. आयुर्वेदिक हर्बल उपचारांचा अशा प्रकारे अँकिलोझिंग स्पॉन्डिलायटिसच्या व्यवस्थापन आणि उपचारांमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान आहे.
आयुर्वेदिक हर्बल उपचार, हर्बल औषधे, अँकिलोझिंग स्पॉन्डिलायटीस