सांधे रोग – आयुर्वेदिक हर्बल उपचार

सांध्यांचे आजार प्रामुख्याने दोन प्रकारात विभागले जाऊ शकतात: 1) जळजळ झाल्यामुळे होणारे सांध्यांचे आजार 2) र्‍हासामुळे होणारे सांध्यांचे आजार. क्लिनिकल प्रॅक्टिसमध्ये, बर्‍याचदा, दोघांमध्ये लक्षणीय आच्छादन असते. प्रामुख्याने आढळणारे सामान्य सांधे रोग खालीलप्रमाणे आहेत: १) ऑस्टियोआर्थरायटिस: याला ‘वेअर अँड टियर आर्थरायटिस’ असे म्हणतात; गुडघ्यांचे ऑस्टियोआर्थरायटिस हे सर्वात सामान्य सादरीकरण आहे. मूलभूतपणे, ही स्थिती आघात, अतिवापर, लठ्ठपणा किंवा कौटुंबिक प्रवृत्तीमुळे संयुक्त उपास्थिच्या ऱ्हासामुळे उद्भवते. हा रोग सामान्यतः प्रगतीशील असतो, म्हणजे पुराणमतवादी उपचार त्याला प्रगती करण्यापासून थांबवत नाही. 2) संधिवात: हा एक स्वयंप्रतिकार रोग आहे ज्यामध्ये प्रामुख्याने लहान सांध्यांमध्ये जळजळ, वेदना आणि सूज येते. दाहक-विरोधी औषधे, स्टिरॉइड्स आणि रोगप्रतिकारक शक्ती कमी करणारी औषधे प्रतिसाद देऊ शकतात, परंतु दीर्घकालीन उपचार नाही. बहुतांश स्वयंप्रतिकार विकार दीर्घकाळात सांध्यांवर परिणाम करतात. 3) स्पॉन्डिलोआर्थ्रोपॅथी: हा संयुक्त विकारांचा एक समूह आहे ज्यामध्ये सामान्यत: अँकिलोजिंग स्पॉन्डिलायटिस, सोरायटिक संधिवात, दाहक आतड्यांसंबंधी रोग संबंधित संधिवात आणि प्रतिक्रियाशील संधिवात उर्फ ​​​​रीटर सिंड्रोम यांचा समावेश होतो. बहुतेक रुग्णांमध्ये मणक्याचा सहभाग असतो, जरी काही रुग्णांमध्ये मोठे सांधे गुंतलेले असू शकतात. उपचार हा मुख्यतः लक्षणात्मक आणि आश्वासक असतो. 4) संधिरोग: हा एक चयापचय विकार आहे ज्यामध्ये जास्त प्रमाणात यूरिक ऍसिड जमा होते, प्रामुख्याने मोठ्या पायाच्या बोटात. यावर औषधे आणि आहार नियंत्रणाद्वारे उपचार केले जाऊ शकतात. ५) बर्सायटिस: ही बर्साची जळजळ आहे, जी द्रवाने भरलेली पिशवी आहे जी सांध्याच्या जवळच्या कंडरांना उशी आणि सरकणारी पृष्ठभाग प्रदान करते. आघात आणि अतिवापर हे बर्साचा दाह होण्याचे बहुधा कारण आहे. उपचार पुन्हा लक्षणात्मक आहे. संयुक्त रोगांचे जागतिक भार: 2019 च्या अंदाजानुसार, जगभरात सुमारे 530 दशलक्ष लोक ऑस्टियोआर्थरायटिसने प्रभावित झाले होते, त्यापैकी एकट्या भारतात 65 दशलक्ष प्रकरणे आहेत. याच कालावधीत, जगभरात 224 दशलक्ष रुग्णांना संधिवाताचा त्रास झाला. ही सांधे रोगाची तीव्रता आहे आणि आर्थिक नुकसान, कामाचे तास कमी होणे, जीवनाच्या गुणवत्तेमध्ये गंभीर तडजोड आणि वाढीव विकृती आणि मृत्यूच्या संदर्भात ओझ्याचा उल्लेख करू नका. बहुतेक घरांमध्ये, अनेक ज्येष्ठ नागरिक आणि मध्यमवयीन लोक; तसेच काही दुर्दैवी तरुण व्यक्तींना, सांध्याच्या आजारांमुळे होणा-या क्रियाकलापांवर कठोर निर्बंध असल्यामुळे त्यांना स्वतःला त्यांच्या घरात मर्यादित ठेवण्यास भाग पाडले जाते. हीच कहाणी स्वतः आरोग्य व्यावसायिकांच्या घरातही चालते, कारण पुराणमतवादी अॅलोपॅथिक उपचारांचा मर्यादित फायदा होतो, विशेषत: संधिवातामध्ये, तर ऑस्टियोआर्थरायटिसच्या शस्त्रक्रियेसाठी खूप मोठा खर्च करावा लागतो जे बहुतेक लोकांच्या आवाक्याबाहेर असतात जे त्यांच्यासाठी पैसे देतात. उपचार

अशा परिस्थितीत, सर्व सांधे रोगांवर आयुर्वेदिक हर्बल औषधांच्या प्रचंड उपचार क्षमतेचा विचार करणे आणि पुनरावलोकन करणे फायदेशीर ठरेल. सांधे रोगांवर आयुर्वेदिक हर्बल उपचार: सर्व सांधे रोगांवर आयुर्वेदिक उपचार तीन उपचार पद्धतींसह आहेत: 1) स्थानिक वापर: नारायण तेल, महामश तेल, विषगर्भ तेल, आणि गांधपुरो तेल यांसारखी औषधे स्थानिक वापर म्हणून वापरली जातात आणि औषधी वाफेने पाठपुरावा केला जातो. रसना (प्लुचेआ लॅन्सोलाटा) च्या पानांचा वापर करून स्राव तयार करणे. सांधेदुखी, सूज आणि कडकपणा दूर करण्यासाठी हे अत्यंत प्रभावी आहे. २) तोंडी औषधे: यामध्ये गुग्गुलु (कोमिफोरा मुकुल), रसनामुल (प्लुचेआ लॅन्सोलाटा), गुडुची (टिनोस्पोरा कॉर्डिफोलिया), पुनर्णावा (बोरहाविया डिफ्यूसा), शुंथी (झिंझिबर ऑफिशिनेल), शल्लाकी (बॉसवेलिया सेरालिस (बॉसवेलिया सेरालिस) यांसारख्या औषधी वनस्पतींचा समावेश होतो. , अश्वगंधा (विथानिया सोम्निफेरा), बाला (सिडा कॉर्डिफोलिया), शतावरी (शतावरी रेसमोसस), अर्जुन (टर्मिनलिया अर्जुन), आणि अस्थिश्रुंखला (सिसस चतुष्कोन). या औषधांमध्ये उत्कृष्ट दाहक-विरोधी गुणधर्म आहेत, ते चांगले रोगप्रतिकारक मोड्यूलेटर आहेत आणि गंभीर प्रतिकूल परिणामांशिवाय दीर्घकाळापर्यंत उच्च डोसमध्ये सुरक्षितपणे दिले जाऊ शकतात. ३) पंचकर्म प्रक्रिया: पंचकर्म प्रक्रिया जसे की स्नेहन (ओलेशन), स्वीडन (फोमेंटेशन), विरेचन (फोमेंटेशन) प्रेरित शुद्धीकरण), बस्ती (औषधयुक्त एनीमा), आणि रक्त-मोक्षन (रक्त-मोक्षण) यांचे अतिप्रगत सांधे रोगातही माफी आणण्यासाठी प्रचंड अतिरिक्त उपचारात्मक मूल्य आहे. या तीन उपचार पद्धतींचे संयोजन आयुर्वेदिक उपचारांना संधिवात आणि इतर प्रकारच्या दाहक संधिवातांनी प्रभावित झालेल्या बहुतेक रुग्णांमध्ये संपूर्ण माफी आणण्यास मदत करू शकते. आयुर्वेदिक औषधी वनस्पती सांधे कूर्चा दुरुस्त करू शकतात आणि प्रगत ऑस्टियोआर्थरायटिस बरे करण्यास मदत करू शकतात आणि सांधे बदलण्याची गरज दूर करू शकतात. अशाप्रकारे आयुर्वेदिक हर्बल उपचाराने सर्व प्रकारच्या सांध्याच्या आजारांमध्ये लक्षणीय सुधारणा होऊ शकते. सांधे रोगांवर आयुर्वेदिक हर्बल औषधांच्या अफाट उपचार क्षमतेबद्दल जागतिक जागरूकता आणणे ही काळाची गरज आहे.